Berberys Thunberga

Berberys Thunberga
	; Morfologia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	berberysowate
Rodzaj	berberys
Gatunek	berberys Thunberga
	Nazwa systematyczna
	Berberis thunbergii DC.; Syst. nat. 2:9. 1821
	Multimedia w Wikimedia Commons

Berberys Thunberga (Berberis thunbergii DC.) – gatunek krzewu z rodziny berberysowatych (Berberidaceae Juss.). Pochodzi z Japonii. W Polsce jest uprawiany jako roślina ozdobna w wielu odmianach. Lokalnie rośnie zdziczały z upraw i już zadomowiony (np. w rejonie Poznania i Wrocławia)^[3].

Morfologia

Pokrój: Silnie rozgałęziający się, ciernisty i gęsty krzew, osiągający wysokość do 1,5 m. Ma pokrój różny u różnych odmian.
Liście: Liście całobrzegie, owalne, opadające na zimę. Zależnie od odmiany mogą mieć kolor zielony, żółty, czerwony (istnieje wiele odmian o całej gamie pośrednich kolorów). Jesienią przed opadnięciem liście przebarwiają się na różne odcienie koloru żółtego, pomarańczowego, czerwonego.
Kwiaty: Drobne, żółte kwiaty w baldachach, przyjemnie pachnące. Pręciki i słupki dojrzewają równocześnie. Kwiaty nie są głównym elementem ozdobnym berberysu, jednak w okresie kwitnienia roślina jest jeszcze ładniejsza. Jest owadopylny, ale może być też samopylny. Okres kwitnienia V – VI.
Owoc: Podłużna, jagoda o różnych odcieniach czerwonego koloru (zależnie od odmiany). Owoce mają duże walory dekoracyjne, tym bardziej, że utrzymują się na roślinie przez całą zimę. W zimie są chętnie zjadane przez ptaki.

Zastosowanie

Roślina ozdobna: Walorami ozdobnymi berberysu Thunberga są barwne liście i owoce oraz gęsty pokrój krzewu. Bardzo dobrze wygląda w zestawieniu z drzewami i drzewami iglastymi oraz pojedynczo w ogródkach skalnych. Sadzony jest jako roślina ozdobna w ogródkach i parkach. Nadaje się także na żywopłoty, które są nie tylko gęste i efektowne, ale i bardzo trudne do sforsowania z powodu cierni.

Uprawa

Berberys Thunberga jest bardzo odporny na mróz i nie ma specjalnych wymagań co do gleby – rośnie prawie w każdych warunkach. Jest mało wrażliwy na zasolenie gleby, dobrze znosi zanieczyszczenia powietrza. Bardzo dobrze znosi cięcie. W celu zagęszczenia krzewu konieczne jest coroczne przycinanie, co kilka lat krzew należy odmłodzić, całkowicie usuwając stare pędy. W celu uzyskania obfitego owocowania konieczne jest sadzenie koło siebie co najmniej kilku krzewów. Gatunek jest mało podatny na choroby i szkodniki.

Zmienność

Wybrane kultywary:

'Atropurpurea' – jedna z najczęściej sadzonych odmian. Pokrój kopulasty, liście purpuroczerwone. W miejscach cienistych liście są mniej ozdobne – bardziej zielone, w miejscach nasłonecznionych są intensywniej wybarwione. Rośnie wolniej od innych odmian^[4].
'Atropurpurea Nana' – odmiana o liściach purpurowo-brązowych, jesienią przebarwiających się na kolor szkarłatny. Rośnie wolno i dorasta do ok. 60 cm, przy szerokości ok. 1 m.
'Aurea' – jedna z najładniejszych odmian berberysu. Ma intensywnie żółte liście, świetnie się prezentuje niemal na każdym tle. Niestety ma duże wymagania co do światła – musi rosnąć w miejscu nasłonecznionym, jednak nieco przesłoniętym, gdyż w pełnym słońcu jej liście ulegają oparzeniu. Osiąga wysokość do 1 m, jednak po długim czasie, gdyż rośnie bardzo wolno.
'Bagatelle' – mały krzew (do 40 cm wysokości i 60 cm szerokości), o brązowoczerwonych liściach, które jesienią przebarwiają się na kolor szkarłatny. Roślina o zwartym płaskokulistym pokroju, złożonym z ułożonych gęsto purpurobrązowych pędów. Młode, rozwijające się wiosną liście i przyrosty są koloru różowoczerwonego, jesienią liście przebarwiają się na czerwono i pomarańczowoczerwono.
'Bonanza Gold' – odmiana o złotożółtych liściach, podobna do „Aurea”, ale bardziej odporna na oparzenia słoneczne liści.
'Coronita' – ma wzniesiony pokrój i liście czerwone z kontrastującym zielonożółtym obrzeżeniem.
'Erecta' – odmiana o jasnozielonych liściach, przebarwiających się jesienią na purpurowo. Osiąga wysokość 1,5 m.
'Golden Ring' – ma ciekawe, purpurowoczerwone liście z żółtym obrzeżem.
'Green Carpet' – pędy długie i zwisające, korona wyrasta do wysokości 1 m, przy szerokości 1,5 m. Liście jasnozielone, przebarwiające się jesienią na kolor szkarłatny.
'Harlequin' – liście czerwone, nakrapiane różnokolorowymi plamkami. Wysokość krzewu do 2 m.
'Hellmond Pillar' – ma wzniesione pędy. Młodsze liście są ciemnoczerwone, starsze zielone.
'Kelleriis' – liście zielone z intensywnie białymi plamami. Wysokość krzewu do 2 m.
'Kobold' – liście ciemnozielone, lśniące, jesienią przebarwiają się na kolor szkarłatny. Niski krzew (do 0,5 m).
'Red Chief' – pędy przewieszające się, osiąga 2 m wysokości i 2 m szerokości. Liście purpurowobrązowe, jesienią stają się jaskrawoczerwone.
'Red Pillar' – krzew o wąskim pokroju i wyprostowanych pędach, wysokości do 1,5 m. Liście czerwone górą, na dolnej stronie zielone.
'Rose Glow' – rozłożysty krzew o wysokości do 2 m. Liście czerwone, nakrapiane licznymi białymi i szarymi plamkami.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-11] (ang.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 41, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Berberys Thunberga 'Atropurpurea'. 2013. [dostęp 2013-05-22]. (pol.).

Bibliografia

Maciej Mynett, Magdalena Tomżyńska: Krzewy i drzewa ozdobne. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 1999. ISBN 83-7073-188-0.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Praca zbiorowa: Katalog roślin II. Warszawa: Agencja Promocji Zieleni, Związek Szkółkarzy Polskich, 2003. ISBN 83-912272-3-5.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-11] (ang.).

[checklist-3] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 41, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[4] Berberys Thunberga 'Atropurpurea'. 2013. [dostęp 2013-05-22]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]